مقاومت چيست؟
مقاومت يا رزيستور قطعه ايست كه وظيفه ي آن محدود كردن جريان و ايجاد ولتاژ مناسب است
انواع مقاومت :
1-مقاومت هاي ثابت :
الف- مقاومت هاي مخلوط كربني
اين نوع مقاومت ها از پودركربن و مواد مقاوم در برابر حرارت ساخته شده .براي توان هاي 4/1، 2/1،1، 2، 5 وات ساخته ميشود . و تلورانس 5 ،10،20 درصد را دارد.
ب- مقاومت هاي لايه اي شامل : لايه كربن ،لايه فلز ، لايه اكسيد فلز
اين نوع مقاومت ها از رسوب دادن يك لايه نازك كربن ،فلز يا اكسيد فلز بر روي ميله اي از جنس سراميك ساخته شده است كه برحسب جنس لايه به 3 دسته لايه كربني ،لايه فلزي و لايه اكسيد فلز تقسيم مي شود .
ج- مقاومت هاي سيمي ( آجري) : مقاومت سيمي طول معيني از سيم مقاومت دار از جنس آلياژهاي مختلف نيكل مس ، نيكل كروم ،نيكل كروم آلومنيوم ، بر روي استوانه اي از سراميك ساخته مي شود اين نوع مقاومت ها عموماً براي توان هاي بالا(2وات تا 250 وات ساخته ميشود ) اين ويژگي خاص اين مقاومت را از سايرمقاومت ها متمايز كرده .اين مقاومت ها در يك محفظه سيماني يا سراميكي با مقطع مربع مستطيل يا استوانه ساخته ميشوند كه به مقاومت آجري معروفند.اين محفظه امكان خنك شدن مقاومت را ميدهد .يك خصوصيت خوب مقاومت سيمي اينست كه به هنگام سوختن كاملاً قطع مي شود و شعله ور هم نمي شود به همين دليل در مدارها به عنوان مقاومت فيوزي يا مقاومت حفاظتي استفاده ميشود كه در حالات عادي مثل يك مقاومت عمل مي كند و اگر جريان عبوري از حد معيني بيشتر شود مثل يك فيوز قطع ميشود . درمقابل مقاومت هاي كربني و لايه اي پس از سوختن قطع نمي شوند و مقدارشان بسيار افزايش مي يابد و شعله ور هم ميشوند .
2- مقاومت هاي متغير ( قابل تنظيم ) :
در بسياري از مدارات الكترونيك احتياج به مقاومتي است كه بتوان مقدار آن را تغيير داد .
الف- ولوم يا پتانسيومتر – تنظيم كنترل ولتاژ :اساس كار ولوم به اين صورت است كه داراي سه سر است دو سر ابتدايي و انتهائي كه به سرهاي كناره يا ثابت معروفند و يك سر وسط كه به بازوي متحرك متصل است .مقاومت بين دو سر كناري ثابت است و برابر مقدار ولوم است ولي مقدار مقاومت بين دو سر وسط هر يك از سرها بسته به موقعيت بازوي متحرك متغير است .ماده مقاوم ولوم ها و پتانسيومترها براي توان 2وات كربني و براي توان هاي بالاتر سيمي است .
مقاومتها قابل تغيير دو دسته اند:
1-ولوم : كه درآن تغيير مقاومت بوسيله دسته متحرك است .ولوم ها به دودسته خطي و غير خطي تقسيم مي شوند.
2-پتانسيومتر:كه تغيير مقاومت درآن بوسيله پيچ گشتي انجام ميشود .
ب- رئوستا- تنظيم كنترل جريان
3- مقاومت هاي متغير و وابسته :
الف- وابسته به دما شامل : مقاومت هاي وابسته به حرارت يا ترميستور مقدار اين مقاومت ها بستگي به دماي آن دارد و برحسب مثبت يا منفي بودن ضريب حرارتي آن به دو دسته تقسيم ميشوند :PTC كه نسبت موثر و مستقيم با دما دارد و NTC كه رابطه ي عكس با دما دارند .
ب- وابسته به ولتاژ (VDR) :اين نوع مقاومت ها با افزايش ولتاژ اعمالي كاهش مي يابد اين نوع مقاومتها عموماً براي ثابت نگه داشتن ولتاژ و محافظت مدار در مقابل ولتاژ استفاده ميشود.
ج- وابسته به نور (LDR) - فتوسل :اين نوع مقاومت ها نوري يا سلول نوري مشهورند .مقدار اين مقاومت ها در روشنايي و تاريكي بسته به ميزان نور تغيير ميكند هرچه محيط زيادتر باشد مقاومت آنها كمتر ميشود اين مقاومت ها در مدارات الكترونيك به عنوان تشخيص دهنده نور و تعيين ميزان روشنايي استفاده ميشود .
مهم ترين مشخصه يك مقاومت مقدار آن است . واحد مقاومت اهم ، كيلواهم و مگا اهم است
تشخيص مقدار مقاومت :
1- از طريق نوارهاي رنگي ورمز عددي
مقدار عددي رنگ ها
سياه 0 ،قهوه اي 1، قرمز 2،نارنجي 3،زرد4 ،سبز 5 ،آبي 6،بنفش 7 ،خاكستري 8 ، سفيد 9
مقدار تلورانس
رنگ طلائي 5درصد ، رنگ نقره اي 10 درصد ، بيرنگ 20 درصد
مقاومت ها از 4 نواررنگي تشكيل شده اند .از سمت چپ شروع ميكنيم (از طرفي كه رنگ طلائي و نقره اي داريم شروع نميكنيم ). نوار اول و دوم هر دو را عدد ميگذاريم و نوار سوم نشان دهنده تعداد صفرها است.و نوار آخر نشان دهنده تلورانس است.
البته موارد استثنايي نيز وجود دارد.
-اگر مقاومتي سه نواررنگي دارد نشان دهنده اين است كه تلورانس آن 20 درصد است .
-اگر در مقاومتي رنگ سوم طلائي بود عدد اول و دوم را بر 10 تقسيم ميكنيم« با واحد اهم ».
برا ي مثال
اگر نوار ها ي مقاومتي( نقره اي –طلائي –سبز –آبي) باشد عدد آن برابر است با ohm5/6 =۱۰/65 و تلورانس 10 درصد
-اگر در مقاومتي رنگ نوار سوم نقره اي بود عدد اول ودوم را به 100تقسيم مي كنيم «با واحد اهم »
-اگر رنگ اول مقاومتي سياه باشد مقدارش كمتر از 1 اهم است و عمل فيوزرا انجام مي دهد .
-اگر مقاومت داراي پنج نوار بود نوار اول و دوم و سوم هر سه عدد ميگزاريم و نوار چهارم تعداد صفر را مشخص ميكند و نوارپنجم تلورانس را مشخص ميكند .
براي مثال اگر رنگ ها ي مقاومتي (طلائي – زرد –سياه –سبز –قرمز) باشد عدد آن برابر است با 2500000 و تلورانس پنج درصد
2- پل وتسون( روش غير مستقيم):
با كمك پل وتسون يا وتستون میتوان مقدار مقاومت را پیدا کرد. اين پل چهار بازو دارد كه در يك بازوي آن مقاومت مجهول و در يك بازوي ديگر مقاومت هاي ثابت قرار دارد . در اين پل مقاومت مجهول با تعدادي مقاومت معلوم مقايسه مي شود .
R1 / R2 = Rx / Rs = R1 Rs = R2 Rx
3- از طريق اهم متر (در توضيح طرز كار مولتي متر آمده است )
نظرات شما عزیزان:
m.e 
ساعت10:06---3 تير 1394
سلام ، از مطالب وبلاگتون با ذکر منبع کپی برداری کردم، لطفا راضی باشید، کارم گیر بود.ممنون بابت مطالب
آمار
وبلاگ:
